Sinds de invoering van de coronamaatregelen voelen veel kwetsbare mensen zich nog eenzamer dan voorheen. Mensen die wekelijks een zorghond of kat op bezoek kregen, moeten het nu vaak zonder hun dierbare maatje doen. Met een beetje ­creativiteit zijn er in deze tijd toch nog genoeg mogelijkheden voor bijzondere en stimulerende ontmoetingen met huisdieren.

Sinds 1 juni 2020 moet in de zorg opnieuw activiteit en dagbesteding worden aangeboden. Toch is er vaak schroom om hier een goede en veilige invulling aan te geven. Een goede communicatie over de beperking van risico’s maakt veel mogelijk.

Dat je bij het zoeken naar passende activiteiten vaak uitkomt op het thema ‘huisdieren’ is niet zo vreemd. 60 procent van onze medemensen is opgegroeid met een of meer dieren, vaak honden of katten.

Positief effect

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat zorgdieren een activerende en/of therapeutische meerwaarde bieden. Dat zie je op verschillende terreinen zoals onder andere fysiologie (verlaagt hartslag en bloeddruk, kalmerende werking, stress reducerend), sociaal gedrag (bevordert openheid van mensen ten aanzien van hun omgeving) en emotioneel (positief effect op gevoel van eigenwaarde; een dier is niet veroordelend).

Contacten met huisdieren moeten doordacht worden aangeboden aan kwetsbare mensen om ziekteoverdracht of gedragsproblemen te vermijden. Het welzijn van mens en dier vormt hierbij de rode draad.

In deze mooie herfstperiode kun je activiteiten met huisdieren ook in de open lucht aanbieden. Een wandeling in het park of de tuin van een zorgcentrum of balspelletjes met de hond zorgen voor afleiding van de eigen problematiek. Hierna gezellig samen op een bankje met gepaste tussenruimte uitrusten en herinneringen ophalen uit het huisdierverleden van de client. Natuurlijk krijgt het dier tijdens het bezoek ook af en toe een gezonde snack of een borstelbeurt. Mooie momenten voor de client om een goede band met ‘zijn’ huisdier op te bouwen.

Als de instelling over een grotere ventileerbare ruimte beschikt, kunnen ook aan kleine groepjes activiteiten met huisdieren worden aangeboden. Bijvoorbeeld door de inzet van katten, die op een grote tafel hun streken uithalen. Gefascineerd observeren kan hierbij net zo effectief zijn als fysieke aanraking.

Afleiding

Ook nu mensen langer thuis blijven wonen, is het voor velen een verademing als er wekelijks een begeleider met een huisdier op bezoek komt. Ook hier kunnen een wandeling, contact met andere mensen, het verzorgen van het dier voor afleiding van de eigen problematiek en het verminderen van eenzaamheid zorgen.

Soms is het in de praktijk van zorg en welzijn moeilijk om alle voorzorgsmaatregelen van het RIVM volledig in acht te nemen. Bijvoorbeeld bij mensen met ernstig meervoudige beperkingen of tijdens onverwachte situaties. Een goede samenwerking met professionele begeleiders beperkt echter de risico’s. Hierdoor kunnen bezoekjes met huisdieren verantwoord worden ingezet bij mensen die veel moeten missen tijdens de coronaperiode.

Jan van Summeren, Stichting ZorgDier Nederland, Loon op Zand.

Langzaam tilde ik haar arm losjes op

Onze bewonersvakantie kon eerder vanwege corona niet doorgaan. Om onze clienten toch een mooie week te kunnen bieden, zochten we naar alternatieve activiteiten, waarbij we toch aan de richtlijnen van het RIVM konden voldoen. Hierbij kwam Stichting ZorgDier in beeld.

Wat me nog het meest is bijgebleven is de interactie tussen Fiona en een kater van Stichting ZorgDier. ­Fiona is een rolstoelgebonden client van achter in de veertig, met een zeer ernstige verstandelijke beperking. Ze heeft bijna dagelijks last van zware epileptische aanvallen. Haar mimiek is moeilijk af te lezen, waardoor haar gedachten niet tot nauwelijks te doorgronden zijn. Spasmes spelen haar helaas ook parten. Haar armen houdt ze constant strak tegen haar lichaam aan, wat bijvoorbeeld de dagelijkse zorg bemoeilijkt. Toen de kater door zijn begeleidster Maike op haar rolstoelblad werd neergezet, leek ze in eerste instantie emotieloos te reageren. Ik hielp haar vervolgens met het aaien van de kat. Langzaamaan leken de prikkels en de informatie bij haar binnen te komen. Na verloop van tijd begon ze haar lichaam steeds meer te ontspannen. Hierdoor kon ik haar arm losjes optillen en vrij bewegen. Iets wat zelden voorkomt. Ik geloof dat ik daarna vol verbazing deze ervaring aan al mijn collega’s nog lang heb benoemd.

Stephan van de Pol is persoonlijk begeleider bij Amarant in Tilburg