Wetenschappelijk onderzoek: basis voor kwaliteit en veiligheid
Stichting ZorgDier Nederland hecht aan wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van ZorgDier-team bezoeken op de diverse doelgroepen. In opdracht van de stichting verrichte studies tonen aan dat de kwaliteit van leven van de doelgroepen door ZorgDier-team bezoeken toeneemt.
Doorontwikkeling ZorgDier-programma’s
De onderzoeksresultaten dienen als leidraad voor effectiviteit, kwaliteit en veiligheid van de integrale programma’s die ZorgDier met zorgaanbieders ontwikkelt. Op basis van observaties en evaluaties wordt de dienstverlening continue geoptimaliseerd. ZorgDier leidt staf én vrijwilligers op conform gedegen internationale kwaliteitseisen.
De vakgroep Klinische en Gezondheidspsychologie, universiteit Utrecht
Deze vakgroep verrichtte in opdracht van ZorgDier onderzoek onder diverse doelgroepen. Zo werden de afgelopen jaren de effecten van ZorgDier-bezoek op het welbevinden van verschillende groepen cliënten in kaart gebracht.
Overzicht studies & resultaten:
Verstandelijk beperkte ouderen (2004)
Toonde aan dat bezoek van vrijwilligers mét huisdier duidelijk méér oplevert dan vrijwillige bezoeken zonder huisdier. Er was méér:
- plezier
- lichamelijke activiteit
- spontane, ongedwongen gesprekken
Dementerende ouderen (2005)
Voor dementerende ouderen in twee dagverzorgingscentra gold hetzelfde. Tijdens de bezoeken van de zorgdierteams was er meer:
- oplettendheid
- activiteit
- plezier
- meer gespreksstof dan bij de bezoeken van een vrijwilliger die een dierenverhaal voorlas
Kinderen met psychiatrische problematiek (2006)
Opmerkelijk was dat er geen agressie en nauwelijks angst optrad. Bij dit onderzoek bleek bij de kinderen dat:
- zij bijna allemaal plezier beleefden aan de ZorgDier bezoeken
- de aandacht spanne toenam, ook van die kinderen die op andere momenten in aandacht tekort schoten
- zij ontspannen raakten: er werd veel met en over het dier gepraat en er vonden veel spelletjes met het dier plaats
Ernstig meervoudig gehandicapte kinderen (2006)
Bij dit effectonderzoek lieten alle kinderen tijdens de ZorgDier bezoeken meer plezier zien dan tijdens de voormeting, in:
- lachen, glimlachen, blij ‘kraaien’ enz.
- genieten van het spelen met en aaien van het dier (nieuw gedrag)
- kennis maken met controle hebben over de situatie (zij bepaalden wat het dier deed).
Psychiatrische cliënten (2008)
Medio 2008 onderzocht ZorgDier de behoefte van psychiatrische cliënten aan contact met huisdieren; hieruit bleek dat het merendeel van de cliënten en het personeel de inzet van huisdieren in hun woon- en werkomgeving toejuicht.
Enquête onder verpleegkundigen (2009)
Uit de enquête onder 63 verpleegkundigen bleek dat het merendeel van de respondenten bekend is met de ondersteunende mogelijkheden van huisdieren in de zorg en de positieve effecten ervan op cliënten. De meeste zorgverleners waren van mening dat huisdieren hun werk in de zorg zouden kunnen ondersteunen.
Onderzoek Rijks Universiteit Groningen (2013)
Effectonderzoek door de Rijks Universiteit Groningen naar ZorgDier ondersteunde interventies bij mensen met ernstig meervoudige verstandelijke beperkingen.
De Universiteit van Groningen (RUG, faculteit Gedrag en Maatschappijwetenschappen, afdeling Orthopedagogiek) deed al eerder onderzoek naar verschillende aspecten met hond- ondersteunende activiteiten bij mensen met een ernstige verstandelijke beperking. Uit de masterscriptie van Femke Kooijman, van september 2013, blijkt dat er meer interactie is – praten over de hond, aaien en hondenbrokken geven – als vrijwilligers en begeleiders tijdens de activiteit met de cliënt spreken over de hond.
Uit de studie Een hond als maatje, van april 2014 van Jessica Bal blijkt dat de hond-ondersteunende activiteiten kunnen aansluiten bij de zintuigelijke en contextuele voorkeuren en mogelijkheden van participanten. En geschikte combinatie van dierbegeleider, huisdier en cliënt blijkt daarbij sterk van invloed, Ook de aanwezigheid van een zorgprofessional is een belangrijke succesfactor. Vooral bij personen die zich moeilijk verbaal kunnen uitdrukken. De voordelen van hond-ondersteunende activiteiten bleken het grootst wanneer er een band was opgebouwd. Vrijwilligers werden creatiever wanneer ze langer met een persoon met een ernstige verstandelijke beperking werkten. Bij vijf van de zes participanten verbeterde de aansluiting.
ZorgDier verzocht de Universiteit van Utrecht Faculteit Geesteswetenschappen in 2013 onderzoek te verrichten naar de vraag of cliënten recht hebben op ondersteuning door dieren in de zorg.
De onderbouwing van dat morele recht ontbreekt nog vaak, aldus onderzoekster Nienke Nijhof. Volgens haar moeten er goede argumenten aangedragen worden, wil men kunnen spreken over het recht op diercontact. “Wanneer dieren in de zorg worden ingezet, moeten de veiligheid en gezondheid van de patiënt en de privacy van andere patiënten en medebewoners immers wel gewaarborgd blijven”.
Het onderzoek bevestigt dat aanbieders van huisdier ondersteunde activiteiten gekenmerkt worden door enorme verschillen in uniformiteit en kwaliteit waardoor er nog geen algemene conclusies kunnen worden getrokken uit de meerwaarde van diercontact in de zorg. Toch lijkt de unieke verbinding tussen mens en dier nu al goede kansen te bieden voor instellingen, mits zij kritisch kijken naar de kwaliteiten van de aanbieders.
Zie nieuwsbericht op de website van Universiteit Utrecht en lees het originele persbericht.
Universiteiten en andere onderzoeksinstellingen die samen met ZorgDier onderzoek willen verrichten naar de beoogde effecten bij bepaalde cliëntenpopulaties of die andere onderzoeken gerelateerd aan dit nieuwe werkveld willen uitvoeren, worden van harte uitgenodigd om contact op te nemen via secretariaat@zorgdier.nl.
